Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden

Psychische klachten horen bij het leven maar toch vinden we het vaak moeilijk om hier over te praten. Gebeurt dit toch dan weten we ons vaak geen houding te geven. Er vallen onhandige stiltes, er wordt wat zenuwachtig gelachen en er volgt zo snel mogelijk een nieuw gespreksonderwerp.

Niemand vindt het nochtans gek of raar wanneer je zegt: “Ik heb last van mijn rug.” Meestal krijg je meteen een heel scala aan goedbedoelde adviezen en het telefoonnummer van ‘de beste osteopaat ter wereld’ of ‘de kinesist die levens verandert’. Maar zeg je: “Ik heb donkere gedachten de laatste tijd” dan ontstaat er een quasi meteen een milde paniek.

We hebben eigenlijk nooit geleerd hoe we hiermee moeten omgaan. Negeren is veel handiger of overdrijven, dat kan ook, want als je er een flinke scheut bovenop doet, dan passeert het wel. Maar dat is eigenlijk helemaal niet nodig. We zijn mens, we reageren op dingen die we meemaken, we voelen, we hebben emoties, dat is gewoon zo. De manier waarop we op gebeurtenissen reageren, onze coping, is voor ons allemaal echter verschillend. Zo simpel is dat.

Maatschappelijk hebben we bedacht dat er een diagnose nodig is om met een probleem te kunnen omgaan. “De huisarts heeft me antidepressiva voorgeschreven” is blijkbaar eenvoudiger om te melden én om te horen. Pas als er een diagnose is, mag het er zijn.  Wat zou er gebeuren als we hier nu eens mee zouden stoppen? Stel je eens voor dat we mekaar gewoon de ruimte gaven om over emoties en gevoelens te praten en aan te geven wat dit wederzijds doet. Wat voor een invloed zou dit hebben op ons werk? Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden.

Aan het woord is Jessica Torrente, psycholoog en directeur van PSION, onderdeel van paraDIGMA groep.

Wat doen psychische klachten in het algemeen met medewerkers; wat zie je in hun functioneren, hoe vertaalt dat zich in en op het werk?

De verscheidenheid aan psychische klachten is uiteraard groot. Vast staat dat mensen anders functioneren dan ze normaal doen. Ze zijn vermoeid, slaan aan het piekeren en malen waardoor concentreren uiteindelijk een probleem wordt. Er is vaak ook sprake van tal van fysieke klachten en ongemakken. Hun weerstand is laag en veerkracht beperkt.  Tijdig inseinen bij de werkgever en open met elkaar in gesprek blijven, is dan cruciaal. Want psychische klachten hebben, hoeft niet noodzakelijk te betekenen dat je ook thuis moet blijven. Vaak is aan de slag blijven een veel betere keuze.  Mits aandacht voor de tijdelijke beperkingen.

Hoe belangrijk is de aanpak van de leidinggevende in het voorkomen van (psychisch) verzuim, en waarom?

Het is belangrijk voor een leidinggevende om voeling te houden met medewerkers en échte gesprekken te voeren. Hij moet investeren in de werkrelatie en ervoor zorgen dat de communicatie soepel verloopt in beide richtingen. Medewerkers moeten zich veilig en vrij voelen om uit te spreken wat hen dwars zit, ook al is het enkel een gevoel. Een leidinggevende moet openlijk zijn bezorgdheid kunnen uitspreken, zowel wanneer hij zich zorgen maakt als wanneer hij niet begrijpt waarom de beschreven klachten zo’n impact hebben. Een open, oprechte niet veroordelende houding is essentieel. Wanneer medewerkers zich erkend, gezien en gewaardeerd voelen, ontstaat er een gevoel van verbondenheid en betrokkenheid, wat uiteindelijk ook bijdraagt aan een positieve gemoedstoestand.

Maak daarom van mentaal welzijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid en spreek dit ook als dusdanig uit naar je medewerkers. Hier is geen medische kennis voor nodig. Erken simpelweg het gevoel en de emotie van de ander en bespreek samen wat dit voor de persoon in kwestie en het werk betekent.

Waarom is het zo belangrijk om dit bespreekbaar te maken?

Psychische klachten hebben een enorme invloed op een mens en zijn omgeving. Het functioneren en de productiviteit worden negatief beïnvloed, het (werk)geluk neemt zienderogen af en relaties op de werkvloer komen onder druk te staan. Het negeren of niet bespreekbaar (durven) maken van emoties, gevoelens en klachten leidt dan uiteindelijk tot de meest voor de hand liggende uitweg: ziek melden. De diagnose wordt gesteld, het etiketje geplakt en de mens wordt een patiënt. Niemand wordt daar beter of vrolijker van. Voorkomen blijft dus nog altijd duizend keer beter dan genezen.

Tips van Torrente!

• Houd als leidinggevende connectie met je medewerkers, Zorg dat ze zich veilig voelen om problemen met je te delen. Geloof en vertrouw ze.
• Voer open en eerlijke gesprekken ook wanneer er ingewikkelde of gevoelige zaken spelen. Maak het mentale welzijn tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
• Blijf rustig. We zitten allemaal wel eens niet goed in ons vel. Soms waait het gewoon weer over en kan iemand het best wel alleen af.

Heb je een medewerker die momenteel met psychische klachten kampt en wil je graag ondersteuning? Wij bieden naast ondersteuning van medewerkers, ook verschillende trainingen, workshops en ‘coaching on the job’ voor leidinggevenden aan. Contacteer contact@paradigmagroep.be en maak vrijblijvend een afspraak.